ปฐมฌาณคืออะไร คือ สมาธิในขั้นแรกของระดับ สมาธิที่สูงพอที่จะตัดกิเสล บรรลุความเป็นอริยผลได้
ก่อนหน้านั้น ก็จะต้องมี ขณิกสมาธิ คือมีสมาธิเพียงเล็กๆน้อยๆ ชั่วแป๊บเดียว จิตก็ฟุ้งซ่าน ต่อมาก็มี อุปปจาระสมาธิ คือ สมาธิระดับกลาง ที่จิตตั้งมั่นได้พอสมควรนานกว่า ขณิกะสมาธิ
ส่วนประกอบ หรือ องค์ของปฐมฌาณ มีอะไรบ้าง
1. วิตก คือ การคิดคำนึงถึงกรรมฐานที่ฝึกอยู่ตลอดเวลา
2. วิจาร คือ การใคร่ครวญ กำหนดรู้ตามกรรมฐานนั้นๆ ไม่ให้บกพร่อง ตรวจตราให้ถูกต้อง ครบถ้วนอยู่ตลอดเวลา
3. ปีติ คือ การมีความรู้สึก เอิบอิ่ม รื่นเริง ไม่อยากเลิก ไม่เบื่อ ในการปฏิบัติกรรมฐาน
4. สุข คือ รู้สึกมีความสุขสบาย ซาบซ่าน เบากายเบาใจ อย่างบอกไม่ถูก
5. เอกัคคตารมณ์ คือ รู้สึกว่ามีอารมณย์ มั่นคง แนบแน่น อยู่ในสมาธิที่กำลังทำ ตั้งมั่นไม่เคลื่อน
ทั้งหมดนี้เป็นอารมณ์ของปฐมฌาณ ถ้าหากเข้าถึงแล้ว ตอนนี้จิตจะมีอารมณย์เป็นทิพย์มาก สามารถกำหนดจิตรู้ในสิ่งที่เป็นทิพย์ได้ การจะได้มรรคผล ซึ่งเป็นผลของวิปัสนานั้น ต้องอาศัยทิพย์จักขุญาณเป็นเครื่องบอก พระท่านกล่าวไว้ว่า เมื่อภิกษุบรรลุแล้ว ก็มีญาณบอกว่ารู้แล้ว ท่านหมายถึง ทิพย์จักขุญาณนั่นเอง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น